در بسیاری از روستاهای کشور ، شمع سوزها و یا عبادتگاه های بسیار کوچک محلی ، وجود دارد که اهالی ، پیرامون آن جمع شده و آن را متبرک می دانند .

یکی از این شمع سوزها که در بسیاری از مناطق موجود است به آت قچی ( جای پای اسب ) و در مناطق مختلف با نام سم اسب علی ( منظور حضرت علی ) و جای پای اسب امامان معروف است .

البته در این مطلب با فلسفه وجودی چنین شمع سوزهایی ، ما را کاری نیست .

بحث ما پیرامون سوراخ هایی که توسط بشر ، بر روی سنگ حکاکی شده و از قضا ، بسیار شبیه موارد متبرک بالا است می باشد . نماد سم اسب ، بسیار شبیه جوغن مدور است با این تفاوت که در وسط جوغن ، یک برآمدگی کوچک دارد .

نماد سم اسب ، در یک سمت خود دارای قوس بیشتری نسبت به طرف دیگر است . آن جهت که دارای قوس بیشتری است جلوی نماد محسوب می شود .

نماد سم نیز ( البته به صورت تنها و بدون علامت دیگر ) فقط یک تفسیر دارد در جهت جلوی این نماد ، 3 گز و در معدود نمادها 5 گز می باشد . هدایای این نشان ، بسیار نزدیک است . 

نماد و یا جوغن سم اسب که به صورت چند تایی باشد و اینچنین به نظر آید که در امتداد هم هستند نیز دارای هدایاست و این نماد گویای فاصله نماد تا هدف است . اگر نشان سم اسب به صورت چندتایی در یک امتداد باشد مسیری طولانی تر را به ما نشان میدهد .

نماد یا جوغن سم اسب که در نزدیکی نماد اسب یا کله اسب باشد خود هدف است و باید خود سنگ یا زیر همان سنگ را کاوید . سم اسب ساروجی نیز دیده شده که خود نماد ، هدف است .

اگر نماد سم اسب روی سنگ سفید مخروطی بلند ( شبیه هشت ) بود نشانگر وجود راه مالرو قدیمی است و نشانه گنج نیست این نماد مختص ساسانیان بوده است .

اگر نماد سم اسب بر روی سنگ سفید پلکانی بود با ارتفاع بلند تر از یک متر ، هدف زیر همان پله است . این هدیه مختص چاپاران دولتی و نامه رسانان دولتی ساسانیان بوده ، که اگر نیاز مبرم داشتند از این سکه ها در راه رساندن سریعتر پیام ، به مقصد از آن استفاده می کرده اند .

تفسیر و رمزگشایی سنگ زین در گنج و دفینه

به درخواست کاربر و دوست گرامی

برخی از نمادها و نشان ها ، به طور طبیعی کاربردی مشخص دارند و اینگونه میتوان برداشت نمود که توضیح واضحات است .

در هر حال یکی از آسان ترین و راحت ترین رمز گشایی های دفینه ، سنگ یا نشان زین است . سنگ زین باید ( باید و تاکید بر باید ) از هر جهت به آن نگریسته می شود زین باشد . یعنی نمی توان زین بودن یک سنگ را ، منوط به دیدن از یک سمت خاص کرد . باید از هر جهت و سمتی به آن نگاه شود زین اسب ، در ذهن تداعی شود . بسیار خوش تراش است .

رمز گشایی آن نیز بسیار ساده است . روی آن بنشینید و به روبرو خیره شوید در دید رس شما ، یا سنگ چین وجود دارد ( که بهترین نوع آن است ) . یا تل خاکی با ارتفاع یکی دو متر وجود دارد که باید به دنبال درب اتاق بگردید و یا صخره های کبود رنگ با اسکنه های زیاد بر روی آن ، که باید به دنبال ورودی از کناره های صخره بگردید .

در هر حال هدف در دید رس شما ، با نشانه های ذکر شده است . به صورت محدود هم دیده شده که ، نشانه آخر در سنگ زین ، نشان و نماد سم اسب وجود داشته است .

نکات قابل تامل در سنگ زین :

هدایای سنگ زین ، در آنسوی تپه نیست . زیر خود زین نیست بیهوده آن را تخریب نکنید ، آن سوی رود هم نیست .

چه قبور و مزارهایی دارای گنج و دفینه هستند ؟

کجاها رو حفاری و کاوش کنیم و کجاها رو کاوش نکنیم ؟

برای پاسخ این سئوال ، فقط کافیست نگاهی به تاریخ و زمان بکار گیری طلا در دوره های مختلف بیاندازیم .

مطمئنا زمانی که در ایران طلا وجود نداشت نباید انتظار داشته باشیم که در قبور ایشان طلا پیدا کنیم . مصریان و سومریان ، در این مورد از ایران پیشی گرفته اند و مصریان در حدود چهار هزار سال است که از طلا استفاده میکنند البته در اوایل به کار گیری طلا در مصر ، این فلز مختص فرعون و خانواده او بود و دیگران حق استفاده از آن را نداشته اند .

در هر حال ، قبل از هخامنشیان حدود سه هزار سال قبل ، ایرانیان از مس و مفرغ و آهن و برنج  ، برای تزئینات و همچنین لوازم جنگی استفاده میکردند پس قبوری که منتسب به مهر پرستان ابتدایی و همچنین چند ایزدان باستان  است، دارای طلا نیست زیرا در این دوره ها اصلا طلا وجود نداشت .

از زمان هخامنشیان به بعد ، طلا وارد گردونه فلزات ایران شد . ( البته برخی از باستان شناسان اعتقاد دارند که طلای ایرانی ، پانصد سال قبل از هخامنشی در ایران وجود داشته ولی در مقیاس بسیار کم ) 

پس قبوری که منتسب به دوره قبل از هخامنشیان باشد ، در بهترین حالت دارای ابزار آلات و یا وسایل تزئینی مسی یا مفرغی و یا ....است . این قبور از نظر میراث فرهنگی دارای ارزش هستند ولی از نظر من و شما نه . ادوات مسی بدون شک اکسیده شده و نمی توان آن را ذوب کرد و به مس رسید . خواهشا این قبور را باز نکنید  . نشانه ای که می توان آن را به کار گرفت این است که ظهور فلز طلا ، تقریبا با رسمی شدن خط میخی هم زمان است . به راحتی می توان اینطور استنباط کرد که اگر در قبور خط به کار رفته باشد احتمال وجود دفینه بیشتر است البته فقط احتمال . 

ایران عزیزمان ، طبق برآوردهای باستان شناسان ، بین هفت هزار تا دوازده هزار سال تمدن در خود نهفته دارد و بسیاری از این قبور هنوز هم وجود دارند که مربوط به هزاران سال پیش است . این قبور را باز نکنید .

وجود دفینه در قبور و مقابر مربوط به حدود دو هزار و هفتصد سال پیش تاکنون است . حال چگونه می توان فهمید که این قبور متعلق به چه زمانی است ؟

یکی از راه ها وجود خط است .

راه دیگر وجود قبرستان است . یعنی زمانی که ایرانیان تصمیم گرفتند که مردگان خود را در مکان خاص دفن کنند . زیرا پیشینیان معمولا در خانه هایشان دفن میکردند .

راه دیگر برای فهمیدن عمر این قبور ، کتابخانه ها و کتابهای خطی بومی است .

تاریخ منطقه و همچنین اتفاقاتی که در منطقه افتاده بسیار کار گشاست .

این قبور معمولا مدور حفر می شدند .دارای سنگهای بزرگ  و همچنین دارای عمق کم هستند . فرد مدفون به جهت خاصی خوابانده نشده و اگر سه قبر شکافته شود می بینید که در سه جهت مختلف دفن شدند . خلاصه به طور کل اگر این نوع قبور را ببینید خودتان متوجه خواهید شد زیرا  استخوانها نیز به زمین چسبیده و در حال جذب به زمینند . و بسیاری نشانه های دیگر که به آن در مطالب بعد خواهیم پرداخت .

معمولا قبور دوره سلوکیان واواخر اشکانیان و دوره هخامنشیان دارای بهترین هدایا هستند .در ادوار پس از ساسانی و طلوع اسلام ، دفینه گذاری از قبور و مقابر به مکانهای دیگر منتقل شد ولی بطور کامل و تمام ، قبور ایرانی خالی از هر وسیله ای دفن نمیشدند بلکه میترا پرستی و میتراییوم ها تا چند قرن وجود داشتند و به شیوه باستانی خود تدفین میکردند .

واحد های اندازه گیری در ایران باستان 

پر کاربرد ترین واحد های اندازه گیری در ایران باستان عبارت بودند از :

علت اینکه چند نام دارد این است که در ادوار مختلف و با زبان های مختلف به کار رفته است و علت تخمین نیز آنست که این مقیاسها ، بر مبنای طول دست و یا گامهای افراد بوده که در افراد مختلف با اندامهای متفاوت از هم ، متغیر بوده است . ولی به طور کلی تفاوت یک یا دو سانتی دارند نه بیشتر .

یک ذرع و یا یک گز : 104 تا 110 سانتی متر که هر 2 ذراع یا ارج برابر بوده با یک ذرع

یک ارش یا ارج و یا ذراع : 52 الی 55 سانتی متر که هر 2 ذراع برابر بوده با یک گز . قابل توجه آنکه اکثر سازه های سنگی هخامنشیان ، با این مقیاس است .

یک چارک : برابر با یک چهارم گز که 26 سانتی متر می شده ( حدودا ) است ولی کاربرد چارک در تمامی اوزان و طول ها ، به عنوان یک چهارم به کار می رفته است به عنوان مثال یک چارک جریب یا یک چارک من تبریز

یک گره : برابر با 5/5 الی 5/6 سانتی متر 

یک بهر : برابر بوده است با نیم گره ، معادل 2/7 الی 2/8 سانتی متر 

یک وجب : که نیاز به توضیح نیست این مقیاس به صورت عرفی بوده و مقیاسی رسمی نبوده است

یک بند : یک بند انگشت 

یک واحد طول که اخیرا باستان شناسان کشف نموده اند و هنوز نامی برای آن نیافته اند نیز وجود داشته که 3 میلی متر کنونی بوده و می توان گفت که یک دهم بهر ، معادل دو میلیمتر و هشت دهم میلیمتر ، مهمترین و کاربردی ترین مقیاس اندازه گیری در ایران باستان بوده است . 

یک فرسخ : معادل 6000 ذرع بوده است 

چند مقیاس هم برای اندازه گیری سطوح وجود داشته که آنرا نیز بدین ترتیب شرح خواهیم داد :

یک جریب : ( این واحد سطح از آرامیان به ساسانیان وارد شد و بعد از حمله و غصب ایران توسط اعراب بادیه نشین ، وارد فرهنگ اعراب شد ) هر جریب برابر است با زمینی به طول 60 ذزاع و عرض 60 ذراع ، که می شده 3600 ذراع . از آنجا که هر ذراع 55 سانتی متر بوده حدودا می شده 33 متر در 33 متر .  

با این حساب می توان گفت هر یک جریب برابر است با زمینی به مساحت تقریبی 1000 متر مربع ولی در برخی اسناد تا 1100 متر نیز لحاظ می شده است 

یک قصبه : هر یک قصبه ، زمینی به مساحت یکصد متر مربع را شامل می شده است یعنی هر جریب برابر بوده است با 10 قصبه .

مهمترین این واحدها در طول ، گز و ارش بوده و در سطح نیز واحد پر کاربرد آن ، جریب بوده است .

واحدهای دیگری نیز به کار می رفته مانند قفیز و کیل و عشیر و ...... که به محتوای مباحث دفینه یابان مرتبط نیست به همین دلیل از ذکر آن خودداری شده است

نمادهایی که بر مقابر موجود است معمولا با ضریب 100 برابر و یا 10 برابر رمز گشایی می شوند . برای مثال مسیر کاوش تندیس برخی از شتر های یک ذرعی را ، یکصد ذرع رمز گشایی میکنند . یا برخی از جوغن های یک گره ای را ده گره ، رمز گشایی می کنند . بنا بر این بهتر است که این مقیاسها را کاوشگران بدانند .

نماد و سنگ نگاره خورشید ، پر تنوع ترین سنگ نگاره مورد استفاده در باستان بوده است . به طوری که بیشتر از پنجاه نوع آن در حالات مختلف و به همراه دیگر نمادها ، در حال حاضر موجود است . 

موارد استفاده نماد خورشید ، در دو جهت قابل بررسی است . نماد خورشید استفاده شده بر قبور و دیگری ، نماد خورشید استفاده شده بر اماکن مذهبی که بعضا خالی از هر گونه اهدایی هستند .

برای کشف و تفسیر این نماد ، آگاهی از زمان و دوره استفاده آن بسیار حایز اهمیت است . این نماد در ده هزار سال پیش هم استفاده می شده است البته برای اجرای مراسم مذهبی .

سنگ نگاره خورشید به مانند دیگر نمادهای مورد استفاده در مقابر و دفینه ها ، به صورت تنها دیده نمی شود و همیشه به همراه دیگر نمادها قابل تفسیر است . از سنگ نگاره هایی که به همراه خورشید وجود دارند می توان به سنگ نگاره و یا تندیس عقاب ، ماه ، ستاره ، صلیب ، گردونه مهر ، اسب حک شده ، جوغن در اندازه های مختلف ، مثلث ، مربع ، چهره انسانی ، سنگ محراب ، انسان بالدار ، انسان تمام قد و یا روحانی و ...... اشاره کرد .

برخی از این نمادها به اشتباه ، در زمره دفینه دارها قرار گرفته اند ولی همه این نمادها ، دارای هدیه نیستند و برخی از این نمادها فقط و فقط جهت اجرای مراسم مذهبی به کار می رفته است .

سنگ نگاره خورشید به صورت برجسته ( بسیار مهم ) ، حک شده ، دارای چهره انسانی ، نیمه خورشید ، دارای اشعه برابر و یا یکی بلند یا کوتاه تر وجود دارد . 

این نماد برای اشخاصی چون ساتراپ ها ، ناجیان بزرگ ، موبدان حکومتی ، شاهان محلی ، پادشاهان مرکزی ، مغان ( در دوره ای ) ، شاهزادگان و بزرگان و کاتبان آتشکده های بزرگ ، و ..... به کار می رفته است . برای اماکنی چون میترائیوم ها و آتشکده ها و عبادتگاههایی که سنگ محراب دارند و بعضی قلعه ها به کار میرفته است .

قسمتی که مهم تر است اینجاست که به ما می گوید در این حوالی شخصی که دارای اهمیت دولتی و حکومتی بوده خوابیده و یا مکانی وجود دارد که محل عبادت بوده و روحانی آنجا  مورد تایید حکومت  بوده ، وجود دارد .

تفسیری که شایسته این نشان است اینچنین است :

مهمترین نکته اینجاست که فاصله مقابر یا اماکن مزبور ، کمتر از یکصد گز است یعنی براحتی باچشم قابل رویت است .

نماد خورشید کامل با اشعه برابر به طوریکه هیچ مسیر و نشانه ای را به ذهن ندهد ، کمتر از یکصد و ده متر به سمت شرق در سینه کش کوه و یا تپه بلند ، به دنبال ضربدر یا صلیب باشید ( دنبال نشانه دیگر ) .

نماد خورشید با اشعه که یکی از آنها بلندتر است ، دیگر نیاز به توضیح نیست خود اشعه بلند مسیر شماست . با اندازه گیری و تبدیل کردن به متر ، گاها میتوان نتیجه گرفت ولی در کل احتمال خطا را افزایش می دهید . به دنبال نشانه تکمیلی بگردید بسیار مطمین تر است .

نماد خورشید با اشعه هایی که یکی از آنها کوتاه تر است ، این نیز نیاز به توضیح ندارد مسیر اشعه کوتاه مسیر شماست 

نماد خورشید نیمه با اشعه برابر ، به سمت برآمدگی نماد خورشید ، مسیر شماست حتی اگر به سمت شرق نباشد . 

نماد خورشید با سه اشعه  ، در جهت اشعه وسط یا دوم مسیر شماست حتی اگر به سمت شرق نباشد .

نماد خورشید با جوغن ، مسیر جوغن مسیر شماست کمتر از 10 متر به سمت جوغن ، حتی اگر به سمت شرق نباشد نشانه دیگری است .

نماد خورشید با چهره انسانی نیز نیاز به توضیح ندارد در جهت نگاه نماد در فاصله کمتر از صد متر ، نشانه دیگری است

سنگ نگاره خورشید به همراه انسان بالدار ( یا حیوانات بالدار ) به معنی وجود فره وشی حکومتی است در کمتر از ده متر به دنبال برآمدگی نا متعارف زمین باشید . ورودی برای کسب هدیه ، از زیر مزار فره وشی است .

در هر صورت اگر سنگ نگاره خورشید را نتوانستید تفسیر کنید در گام اول ، از کنار نماد به سمت شرق حرکت کنید با کوه و یا تپه ای بلند روبرو خواهید شد در مسیر حرکت ، بسیار دقت کنید تا یکصد و بیست قدم ادامه دهید بدون شک در مسیر به نشانه آخر که جوغن یا صلیب و یا ضربدر و یا صخره ای تراش خورده ویا .... است میرسید . 

نمادهای خورشید که نشان هدیه نیستند :

سنگ نگاره خورشید در کنار سنگ محراب نشان دهنده دفینه نیست . فقط موکد آن است که در این مکان مراسم مذهبی برپا می شده است . نشان خورشید بر روی ورودی قلعه ها و به طور کل ورودی ها ، موکد هدیه نیست .

برای یافتن نشانه آخر ، آشنایی با اعتقادات و آداب تدفین و همچنین دوره خاکسپاری فرد و شناخت علایم ابتدایی برای رمز گشایی درجه و مرتبه فرد مدفون ، بسیار کمک خواهد کرد .

نشانه آخر و تمام کننده ، در چند نوع طبقه بندی می شود .

نشانه آخر در تشخیص مقبره ها ، نشانه آخر در تشخیص قبور مهم ، نشانه آخر در تشخیص چاه ها ، نشانه آخر در قلعه ها و تپه ها ، نشانه آخر در دفینه ای که به قصد دفینه و پس انداز قرار داده شده ، نشانه آخر در .......

آخرین نشانه به محل کاوش شما و همچنین نوع دفینه ای که به دنبال آن هستید متفاوت است .

از مقبره ها شروع می کنیم . نشانه آخر مقابر ، بستگی به زمان و دوره تدفین و همچنین ، مکانی که شما در آن قرار گرفته اید دارد . به این مفهوم که ، در زمینهای صخره ای و کوهستانی غرب و شمال غرب نوع خاصی از مقابر ساخته می شده که به تناسب آن نشانه های آخر خاص خود را داشته و در دشت های جنوب و جنوب غربی ، نوعی دیگر ، با علایمی دیگر به چشم میخورد . در شرق کشور نیز به همین ترتیب می باشد .

مقبره ها در دو نوع کلی ساخته می شدند یا درون کوه و دامنه کوه ، یعنی بالاتر از سطح زمین ، و یا در زیر سطح زمین ساخته می شدند . از آنجا که طبق اعتقادات ، این مقبره ها باید 12000 سال ( در تدفین ها به طور کامل توضیح داده میشود ) دوام بیاورد ساختار بسیار مستحکمی دارند بالاخص مقابر کنده شده در کوه ها .

مقبره هایی که در بالای سطح زمین است نیز خود دو نوع درب دارند . یا در دل صخره ها دربی همرنگ صخره های مجاور دارند که با ساروجی همرنگ پلمپ شده اند و یا درب ورودی آن در زیر خاک مدفون است .

آن دسته که دربی بر دل صخره دارند بسیار راحت تر از دسته دومی ، قابل تشخیص هستند . این مقابر دارای علایم و نمادهای حیوانی هستند و علایم آن تا شعاع یک متری ادامه دارد فقط باید چشمی کاوشگر داشت تا به نتیجه رسید . جوغن بزرگ و هوا کش از مشخصه های قابل تشخیص هستند . معمولا با این دسته از مقابر ، هیچ مشکلی نخواهید داشت زیرا در امتداد نگاه نمادهای حیوانی هستند و چیدمانی مشخص دارند.

دسته دوم از مقابر روی سطح زمین ، آن دسته از مقابرند که یا به علت شسته شدن خاک از ارتفاعات و رسوب بر روی درب مقبره ، قابل تشخیص نیستند و یا درب آن به صورت مخفی در زیر خاک قرار دارد . این دسته از مقابر نیز با کمی دقت ، قابل رمز گشایی است . این دسته نیز مانند دسته اول ، دارای نماد حیوانی هستند و این علایم تا یک متری آن ادامه دارد دقیقا به مانند دسته اول ، دارای هواکش و بعضا جوغن یا اسکنه هستند فقط درب آن قابل رویت نیست . نکته اصلی اینجاست : شما تا یکی دو متری درب با استفاده از علایم ابتدایی آمده اید حال نمی دانید کجا درب ورودی است و از آنجا که درب این مقابر ، بسیار مهم است ( زیرا از طریق سقف و یا کناره ها ، قابل نفوذ نیستند ) کاوش شما متوقف میشود . 

نشانه های درب آن چیست ؟ نشست بی دلیل زمین در شعاع یک یا دو متری ، بر آمدگی بی دلی در شعاع دو متری ، خاک دستی و روشن تر از محل ، سنگی قابل جابجایی که نیمی از آن داخل زمین است ، سنگ های کبود رنگ که با سنگ های منطقه همخوانی ندارد ، بوته هایی که در جهت جریان باد به طور کلی خم شده و ریشه سستی دارند ، بوته های روشن تر از بقیه محل ها و تردد موشهای سفید بزرگ و خاکستری روشن بزرگ و  ..... اینها همه نشانه های عمومی درب هستند ولی از همه مهمتر ....

در باستان ، رسمی وجود داشته که بسیار قوی جریان داشته و اجرا میشده که برای جویندگان راه گشاست . 

برای تمامی مقابر ، تاکید میکنم تمامی مقابر ، مکانی می ساختند یا مکانی انتخاب می کردند که بتوانند مراسم مذهبی را اجرا کنند . در این مراسم ها فضایی برای آتش روشن کردن به جهت نور ( مثل جوغنهای افقی ) و فضایی برای تجمع و دعا کردن باید باشد . یک نکته که کمتر به آن پرداخته می شود این است که ایرانیان این مراسم را در حضور نمادها و در جلوی رویت نمادهای مقدس انجام می دادند . یعنی اگر یک مقبره ای که درب آن باز شده باشد را بیابید و در جلوی ورودی به طوری که کمر شما به سمت داخل مقبره باشد متوجه خواهید شد که تمامی عناصر موجود در اطراف ، به گونه ای چیده شده اند که انگار در حال نگاهبانی و یا رویت درب ورود هستند . نمادها در حال نگهبانی یا رویت مقبره هستند . همانجا یعنی جلوی درب ورودی مکانی بوده که فرد مذهبی آن دوران ، قرار میگرفته و مشغول دعا خواندن و تحویل دادن روح فرد متوفی به خدایان میشده است . پس به راحتی میتوان از این ترفند استفاده کرد تا درب ورودی را یافت . فرض کنید شما از مقبره بیرون آمدید بهترین منظره برای شما کجاست و یا بهترین نقطه برای نگهبانی دادن نمادها و رویت نمادها ، کجاست زیرا همه نمادها و عناصر موجود به سمت درب ورود نشانه رفته اند حتی چیدمان سنگها و تراش خوردن سنگها بی دلیل صورت نگرفته است . برای درب ورودی فاصله ای کمتر از 5 متر با خود مقبره در نظر بگیرید . مقابر عمدتا تونلهای طولانی ندارند . تونلهای طولانی ، مختص دفینه زاغه و یا غار هاست که معمولا در جلوی درب آنها نگهبان و یا خود سازندگان غار دفن شده اند .

نماد یا سنگ نگاره سگ در دفینه یابی

نماد سگ معمولا با نماد گرگ اشتباه گرفته میشود ولی از آنجا که در ایران عزیز 95 درصد این سنگ نگاره ها ، نماد سگ هستند به تفسیر آن می پردازیم .

در گام اول به بررسی این نکته می پردازیم که چرا نماد سگ ، حک شده و چه اعتقاد و باوری در پشت آن است .

سگ در دو دوره خیلی طولانی ، در حدود هفت هزار سال ، مورد تقدس بوده و بسیار محبوب بوده است . دوره اول ، زمانی است که مهر پرستان می زیستند . سگ یکی از همراهان همیشگی میترا  و یا مهر بوده است به طوری که در تمامی تمثالهای مهر ، نماد سگ به خوبی مشخص است .

دوره دوم هم زمانی است که زرتشت ، دین خود را به عموم مردم ، معرفی و مردم نیز به آن گرویدند . قسمتی که به دفینه گذاری و امثالهم مربوط است اواخر دوره گستردگی مهر و تمامی دوره زرتشتیان باستان است . حتی تا بعد از اسلام هم ، در برخی مناطق زرتشتی  کاربرد داشته است .

در اینجا لازم میبینم در خصوص تقدس سگ در باور گذشتگان مطلبی را عرض کنم . در باور زرتشتیان ، مشی و مشیانه ( حضرت آدم و حوا ) بعد از آنکه روح زمینی یافتند  گوسفندی که از جانب خداوند بوده و مقدس شمرده میشده را ذبح کرده و به سه تکه تقسیم میکنند . اولی را برای تناول خودشان ، دومی را در آتشی که افروخته بودند و تکه سوم را به سوی آسمان ، برای تشکر از خداوند ، می اندازند .در این حین سگی که همراهشان بوده تکه سوم را با جهشی می گیرد و می خورد . به همین دلیل که او غذای مقدس را خورده ، دارای تقدس شده است . دید کاه دیگری نیز هست که می گوید آن تکه گوشت گوسفند مقدس را مستقیما به سگ دادند و آتش و سگ دارای تقدس شده اند . تقدس سگ بسیار مورد تایید بوده به طوریکه در مورد سگ ( سگی بنام زرین گوش و در باوری دیگر بنام پشویانه ) می گویند که یکی از محافظان پل چینوت ( پل صراط ) هم هست و اجازه ورود به اهریمنان و ارواح خبیث را نمیدهد و آنها از پل سقوط می کنند . این نوع باور در زرتشتیان باستان بسیار قوی بوده به طوریکه ، فرد محتضر و در حال مرگ را در جلوی دید سگ قرار می دادند تا اهریمن نسوش نتواند روح فرد محتضر را به سوی خودش بکشد که به این کار ، رسم سگ دید می گفتند . البته این رسم برای همه انجام نمیشده ولی در کل رسم رایجی بوده است .

حال با این پیشینه میتوان فهمید چرا سگ را روبروی دید مردگان حکاکی میکردند . نماد سگ برای دوری دو اهریمنی که در باختر هستند و به سراغ افراد در حال احتضار و تازه در گذشته می آمدند حک میشده است . 

سگ در گنج یابی و دفینه یابی ، به معنای وجود قبری فقط در سمت نگاه سگ در فاصله کمتر از 5 متری است و اگر علامت دیگری به منزله وجود هدیه در فواصل دورتر یا اطراف نباشد ، فقط تفسیر مذکور را دارد . نماد سگ برای افراد مذهبی و قابل قبول از نظر مذهبی برای عموم ( البته نه به شکل رسمی و دولتی ) می باشد . یعنی فردی بوده که ، مردم به او اعتماد داشتند و او را دوست می داشتند نه اینکه فرد متوفی ، یک فرد مذهبی گماشته شده از جانب حکومت بوده و دارای درجات مذهبی بوده ، اینطور نبوده است . نماد سگ و یا سنگ نگاره سگ دارای هدیه بزرگ نیست . بلکه هدیه و توشه آخرت فردی است که مورد تایید جمعی از مردم بوده است .

نماد لاک پشت در دفینه یابی و گنجینه

به بهانه تشریح سوال محسن ( عکس کپی و تزیینی است ارسالی)

وجود لاک پشت یعنی وجود هدایا و وجود رودخانه ای قدیمی

مشروط بر اینکه لاک پشت بودن نشانه ، محرز باشد . از برخی نشانه ها میتوان به خطوط پشت لاک پشت و یا گردن و سر لاک پشت و .... اشاره کرد .

چند نکته مهم : دفینه لاکپشت در نزدیکی و یا به سمت رودخانه نیست  یعنی بین لاک پشت و رودخانه را نگردید مگر آنکه رودخانه بیشتر از 50 متر فاصله داشته باشد . دفینه لاک پشت در تونل و حفره ها به صورت پلمپ ساروجی در انتهای تونل است . وجود تله در نماد لاک پشت ، در حد صفر است مگر اینکه ریزش زاغه یا حفره به صورت طبیعی و فرسایشی باشد . از آنجا که دفینه لاک پشت را منتسب به خزانه دولتی می دانند و معمولا همراه هدایا ، مرده و قبر وجود ندارد ، دچار گاز گرفتگی و مسمومیت نخواهید شد البته ایمنی و پیشگیری حرف اول و آخر کاوش است . تندیس لاک پشت بزرگتر از معمول و بزرگتر از عرف معمول ، به تعدد اتاقهای داخل تونل اشاره دارد ولی دفینه در یک اتاق ( اتاقی که دورتر از رودخانه است ) قرار دارد و در دیگر اتاقها اشیا تاریخی مثل کمان و ... وجود دارد . دفینه لاک پشت از معدود دفینه هایی است که به قصد دفینه گذاری و پس انداز انجام شده و قصد هدیه به میترا و خدایان و .... نبوده ، به همین دلیل دارای ارزش زیادی است به طوریکه دارای سکه های گوناگون طلا و ادوات جنگی قابل دفن و پنهان شدن است . اگر دو تل کوچک پشت سر هم در جهت نگاه و یا پشت سر لاک پشت بود خاکریز کوچک و یا تل کوچک را بکاوید. 

نماد لاک پشت به دو صورت کلی دیده می شود : لاک پشت حکاکی شده ( حفر شده ) و تندیس لاک پشت 

تندیس لاک پشت : در هر حالتی چه با دست و پا و چه هر صورت دیگری ، بیانگر وجود هدایا در شعاع کمتر از 5 متر ( نهایت 5 گز یا 6 متر ) از تندیس لاک پشت است . در بدشانس ترین حالت درب تونل در شعاع کمتر از پنج متری است و خود دفینه در کمتر از 10 متری است . اگر روبروی لاک پشت در فاصله 20 متری ( کمی کمتر یا بیشتر ) رودخانه بود ، برخلاف جهت حرکت لاک پشت به سمت دم را ( فقط در این حالت بیشتر از 5 متر ) به فاصله 10 گز بکاوید . اگر دست و پا نداشت خود لاک پشت درب تونل است و زیر سنگ لاک پشت به درب تونل و در برخی مواقع به مکعب ساروجی دفینه خواهید رسید . اگر علامت دیگری همراه لاک پشت بود مانند جوغن ، به سمت جوغن ، کمتر از پنج متر حرکت کنید دفینه داخل قبری خالی از جسد و پلمپ ساروجی است . اگر نیمی از تنه آن در خاک بود چه با دست و پا و چه هر صورت دیگری ، زیر دم لاک پشت را حفر کنید .

لاک پشت حفر شده : اشاره به وجود بار در فاصله دور ، ولی قابل رویت از محل نشانه دارد یعنی کمتر از 50 متر . 

روش مسیر یابی لاک پشت حفر شده به صورت نمادین 10 برابر است . یعنی لاک پشت حفر شده را ده برابر میکنند و به سمت نگاه لاک پشت و اگر نشانه دیگری داشت به سمت نشانه حرکت میکنند . اگر لاک پشت دو چشم داشت در جهت چشمان لاکپشت و اگر یک چشم داشت ( اکثر یک چشمها همراه جوغن یا نشانه دیگر هستند  ) در جهت چشمی که وجود دارد حرکت شود .

برای یافتن درب ورودی به چند نکته دقت کنید . سنگی متفاوت از محل - خاکریز و یا تل کوچک یکی دو متری - گیاهانی که در جهت باد به طور کامل خم شده اند و ریشه شل و ناتوانی دارند و یا رنگ روشنتری نسبت به گیاهان اطراف دارند نشانه خاک دست ریز و وجود دربی در آنجاست . تپه های بدون صخره و بدون سنگی که ریشه در خاک دارد . سنگهای کبود رنگ . فرورفتگی خاک در محل در حدود شعاع یکی دو متر و  ..... نشانه های عمومی وجود درب هستند

نماد یا تندیس شتر در دفینه یابی

نماد شتر در حالات مختلفی وجود دارد که برخی از آنها که در ایران بیشتر هستند را بررسی خواهیم کرد . با فرض آنکه علامت دیگری همراه شتر نباشد . معمولا افعی نیز همراه شتر هست .

تندیس شتر و یا شتر حفر شده هر دو به معنی وجود گنج و دفینه است . فقط یک درصد نشانه های شتر آنهم فقط تندیس شتر در اندازه بزرگ ، علامت راه کاروان و  وجود کاروانسرا است .اکثرا علامت شتر به معنی وجود دفینه است .

لازم به ذکر است که شتر هم مانند اکثر نمادهای حیوانی ، نشانه آخر نیست و باید در جهت نگاه شتر ( و گاها بسیار کم در جهت دم ) به دنبال علامت دیگر مثل شیار یا چلیپا یا مار چمبره زده به دور خود باشید . برای شتر نشسته ، فاصله کمتر از 20 گز و شتر درحال حرکت 100 گز را در نظر بگیرید و به دنبال نشانه بعد باشید . با متر زدن شتر چه گردن و چه دم ، فقط احتمال خطا را افزایش میدهید .

شتری که بر روی سنگ حفر شده نشانه وجود تندیس شتر در داخل مقبره یا اتاق ( و یا نشانه وجود نمادی حیوانی در داخل تونل یا اتاق که نشانه آخر است ) است و پس از ورود به اتاق باشتری نشسته ( یا همان نماد حیوانی که اکثرا مار افعی است ) روبرو خواهید شد که زیر گردن یا دم آن درب ورود به اتاق یا سرداب کوچکی زیر تندیس شتر اصلی خواهد بود. دفینه زیر شتر اصلی است ولی راه ورود به سرداب یا اتاق دفینه ٬ چند متر جلوتر از تندیس شتر است .نشانه بارز آنهم ، سنگی است تراش خورده ، که نیمی از آن داخل زمین قرار گرفته ولی قابل جابجایی است .

اگر تندیس شتر نشسته وجود داشت که بدون سر هم بود و  فقط بدن و کوهان آن بود باز دفینه در زیر همان سنگ شتر وجود دارد.با این تفاوت که از همان بالا ، راه برای کاوش می دهد .

اگر سر شتر نشسته ، به سمت پایین بود به طوری که گمان میشود در حال خوردن علف است یا قصد خوردن علف دارد زیر گردن شتر کاوش شود .

اگر شتر به شکل ایستاده و در حال حرکت بود ( یعنی پاهای جلو در یک خط نباشند یکی جلوتر از دیگری باشد ، پاهای عقب حتی در یک امتداد هم نباشند باز شتر در حال توقف محسوب میشود ) اشاره به دور دارد و مکان هدف حدود 100 گز است و باید در مسیر نگاه شتر حرکت کرد تا به تل خاکی و یا سنگی با نشانه برسید پس از یافتن درب و شکستن  پلمپ در سمت راستتان و بالا درون دیواره با سربار پلمپ شده روبرو خواهید شد . 

اگر چند شتر پشت سر هم باشند ( به شرط آنکه آنجا مسیر کاروان و مسیر مالرو قدیمی نباشد ) در اطراف آخرین شتر به شعاع دو متر بکاوید . در غیر اینصورت به حالت شتر اول نظر کنید و آن را راهنما قرار دهید .  

اگر شتر ایستاده بود و به روبرو نظر میکرد به فاصله کمتر از 25 متر به دنبال دربی باشید که اکثرا درون زمین خواهد رفت و در انتها به سمت خود تندیس شتر باید کاوش را ادامه دهید درون سرداب یا اتاق که رسیدید دیواره هایی که به سمت خود تندیس هستند را حتما با چکش پلاستیکی چک کنید . حتما بر روی درب نشانه ای خواهید یافت

اگر ساربان داشت و درحال حرکت هم بود فاصله 100 گز را برای یافتن نشانه بعدی در نظر بگیرید شتر درحال حرکت معمولا دفینه ای با ورودی تل خاکی دارد . با این حال خود را به جای دفینه گذار بگذارید تا بهترین نقطه را برای دفینه گذاشتن ، بیابید .

 سربلند باشید و بی منت زندگی کنید .

یکی از علایمی که کارشناسان برآن اتفاق نظر ندارند همین نشانه مار است .

طول نماد مار اگر از عرف معمول ( درازای بیش از حد نسبت به قطر مار ) بیشتر باشد فقط نشانه چاه و یا ذاغه ای قدیمی است و نشانگر دفینه و گنج نیست .

نماد مار نشانگر وجود حفره ،تونل ،ذاغه و سوراخ و همچنین وجود خطر است .

به دو  صورت کلی دیده می شود : با زبان و بدون زبان

در هر دو صورت آن ، نماد مار نشانه آخر نیست ولی بدون شک ما را به نشانه آخر می رساند . فقط کمی تامل باید کرد تا مسیری که مار می خواهد نشان بدهد را بیابیم . این مسیر حتما با چشم قابل رویت است یعنی فاصله دور نیست .

اگر این نماد بدون زبان باشد باید در جهت نگاه مار ( باید مار دو چشم داشته باشد ) به دنبال تخته سنگ امگا ( به شکل یو  u  انگلیسی ) باشید که زبانه سنگ امگا ، جهت مقبره ای با تونل طولانی را به شما نشان میدهد در انتهای تونل که پیچ و خم هم ندارد اتاقی است که در قسمت طاقچه شرقی آن با ساروج پلمپ شده و بعد از شکستن ساروج به اتاق دفینه راهنمایی میشوید . معمولا در زمان شکستن پلمپ نشان مار بدون زبان، ریزش سنگ و شن همراه است مراقب باشید .

اگر نماد مار بدون سر بود و یا سر آن داخل جوغن بود و یا به دور خود حلقه زده و سر مار در وسط حلقه باشد، دفینه در زیر همان سنگ است و در بدشانس ترین حالت ، درب تونل یا مقبره در زیر همان سنگ است و آن سنگ درب ورود است .

اگر بدن مار به صورت منحنی ( شکل بالا ) بود و نشانه دیگری نداشت به سمت فرو رفتگی شکم مار حرکت کنید که معمولا به سمت غرب است . بنده با اندازه گیری طول مار و جوغن مخالف هستم زیرا دلایل نقض کردن آن را بسیار دیده ام ولی ضرر ندارد طول مار را اندازه گیری کنید و به متر تبدیل کنید و به سمت فرورفتگی شکم مار حرکت کنید . معمولا نماد مار نشانه های تکمیلی دارد بسیار دیده شده درکنار نماد مار ، جوغنی کوچک مسیر را مشخص میکند زیرا نماد مار نشانه آخر نیست در مسیر حرکت به دنبال سنگی متفاوت یا خاکی متفاوت از محل بگردید . یک فرو رفتگی سطحی ، یا تل خاکی دو متری بدون سنگ ثابت میبینید .نماد مار که زبان داشته باشد بسیار خطرناک است و به جز خطر ریزش سنگ در تونل ، احتمال سقوط بر روی تله های نیزه یا شمشیر هم وجود دارد .

نکته قابل تامل آنست که از محل نماد مار تا منطقه هدف ، با چشم غیر مسلح به خوبی قابل رویت است . پس دنبال ورودی ، در آنطرف تپه یا رود نباشید .

 جهان در سایه پیشرفت‌های علمی بویژه پزشکی ، شاهد افزایش جمعیت سالمندان است. برآوردها حاکی از آن است که تا سال 2030 میلادی جمعیت سالمندان در دنیا از 9 درصد به 16 درصد و در ایران از 5.6 درصد به 17.5 درصد افزایش خواهد یافت. از طرف دیگر سالمندان شاهد تقلیل توانایی‌های بدنی (جسمی) و روانی خویش هستند و انواع بیماری‌ها و مشکلات روانی آنها را تهدید می‌کند. بیماری‌های جسمانی نظیر : ایست قلبی ، مشکلات تنفسی ، پوکی استخوان ، مشکلات گوارشی و انواع آسیب‌های مغزی و انواع اختلالات روانی نظیر اضطراب ، افسردگی ، سوء مصرف مواد ، بی‌خوابی و مشکلات جنسی ، برخی از مسائل سالمندی در روانشناسی گردیده است. برخی از پرسش‌های مطرح شده در این حوزه عبارتند از:

• رشد در سالمندی چگونه است؟
• توانایی‌های ذهنی سالمند چه تغییری می‌کند؟
• مشکلات اجتماعی سالمندان کدام است؟
• تغییرات رشدی مرحله سالمندی کدام است؟ در زیر به چند مورد از تغییرات می‌پردازیم.

تغییرات بدنی

• پوست : بافت پوست سالمندان تغییرات زیادی دارد، بدین معنی که پوست انعطاف پذیر و نرمی سابق را ندارد، چروکیده و بی‌رنگ است و موی بعضی قسمت‌ها (مانند سر) سفید شده و ریخته است.
  
  
• قلب و گردش خون : این تغییرات بدین شکل است که خون به همه جای بدن نمی‌رسد و مویرگهای برخی اندام‌ها خون کمی دریافت می‌کنند. این بدلیل افت کارکرد قلب و عروق است که باعث افت فشار خون می‌شود.
  
  
• عملکرد جنسی: در مسائل مربوط به عملکرد جنس اگر چه با یائسگی در زنان از حدود 50 سالگی به بعد روبرو هستیم ، اما فعالیت غدد جنسی در این دوران در مردان ادامه دارد. مردان قدرت باروری خود را حفظ می‌کنند، از طرف دیگر امکان افزایش میل جنسی در زنان به علت از بین رفتن ترس حاملگی وجود دارد.
  
  
• دستگاه گوارش : اعضا گوارش سالمندان بعد از چندین دهه فعالیت دیگر قدرت لازم را برای هضم برخی غذاها (نظیر غذای پرچرب و سخت) را ندارد. احتمال سوء تغذیه در این دوران زیاد است. بنابراین تدوین یک برنامه غذایی که شامل همه موارد ضروری بدن باشد، ضروری است.
  
  
• دستگاه عصبی : بعد از حدود 25 سالگی هر روز از تعداد سلولهای عصبی مغز مقداری کم می‌شود و با افزایش سن ، تعداد مرگ این سلولها بیشتر می‌شود. مغز یک سالمند در این مدت آنقدر سلول عصبی از دست داده که دیگر نمی‌تواند عملکردهای سابق خود را با همان سرعت و کیفیت داشته باشد. اما این بدان معنی نیست که همه سالمندان دچار اختلالات شدید در فعالیت ذهنی (نظیر اختلال آلزایمر) خواهند شد.

تغییرات ذهنی و هوشی

عملکرد عالی مغز

به میزانی که سلول عصبی از ساختار مغز خارج می‌شود. تغییراتی در عملکردهای عالی مغز (تفکر ، استدلال ، حل مسئله و حافظه) رخ می‌دهد. در افراد سالمند با افت حافظه اسامی ، چهره‌ها و تاریخ ، فراموش می‌شوند. اما توانایی‌های کلامی ممکن است تا حدودی ثابت باقی بمانند. بدین معنی که اگر چه سالمند مانند گذشته نمی‌تواند روان و سیال صحبت کند و در میان کلامش مکث‌هایی جهت پیدا کردن کلمات دارد ولی باز هم می‌تواند مطلب و منظور خود را به دیگران القا کند. حتی سالمندانی توانایی‌های ذهنی خود را در کارهای ذهنی نظیر خواندن ، نوشتن ، محاسبه کردن و یا تفریحات فکری مانند شطرنج بکار گیرد، احتمال افت عملکردهای ذهنی کمتر است.

اختلال آلزایمر

نوعی اختلال است که با ویژگی‌های کاهش شدید قدرت حافظه و تخریب شدید توانایی‌های شناختی مشخص می‌شود. شخص روز به روز بیشتر اشخاص ، چهره‌ها و اسامی را فراموش می‌کند. در کنار این ویژگی‌ها فرد زود رنج و زود عصبانی می‌شود. بیماری پیش رونده و تباه کننده عملکردها در فرد و ناراحت کننده برای اطرافیان است. در مراحل آخر بیماری فرد همچون نوزادی به مراقبت‌های دقیق نیاز دارد.

بررسی پرونده‌های بیماران و برآوردها نشان می‌دهد که ده درصد افراد بالای 65 سال و بین 20 تا 25 درصد افراد بالای 85 سال دچار بیماری آلزایمر هستند. علت بیماری با وجود انواعی از تحقیقات ناشناخته است ولی بعضی از علل احتمالی عبارتند از عامل عفونی یا ویروس ، تجمع مواد سمی ، آمادگی ارثی ، همانند علت آلزایمر ، درمان شفابخشی نیز یافت شده است و داروهای موجود فقط روند تخریب را کندتر می‌کند.

تغییرات روانی شخصیتی

• سالمند یکپارچه : این سالمندان با ویژگی‌های انعطاف پذیری ، آرام بودن و پختگی در روابط مشخص می‌شوند. آنها سالمندانی فعال هستند که زندگی منسجمی دارند.
  
  
• سالمند ضد ضربه : برای این سالمندان با تسلط بر موقعیت‌ها (کنترل رویدادها) و موفقیت زیاد ، اهمیت بسزایی دارد. این سالمندان مبارزه جو و جاه طلب هستند.
  
  
• سالمند منفعل وابسته : فعالیت این سالمندان کمتر است و در مقابل رویدادها و اشخاص تسلیم می‌شوند. این سالمندان زمانی می‌توانند خوب کار کنند که به یکی از دو نفر تکیه داشته باشند.
  
  
• سالمند متلاشی : این سالمندان از نظر عملکرد ذهنی و تفکر دچار ضعف و زوال هستند. فعالیت و رضایت آنها از سالمند بودن بشدت پایین است.

تغییرات اجتماعی

خانواده

تقریبا اکثر سالمندان فرزندانی در قید حیات دارند و تعداد زیادی از آنها با فرزندان خود زندگی می کنند یا زود به زود آنها را می بینند با این حال در روابط بین سالمندان و فرزندانشان مشکلات حادی نیز بوجود می‌آید، مسائلی از قبیل محل سکونت (زندگی مشترک ، خانه مستقل یا خانه سالمندان) استقلال یا عدم آن در زندگی شخصی بر روابط بین آنها تاثیرات عمیقی می‌گذارد. در عین حال این مسائل از اعتقادات مذهبی و اخلاقی و فرهنگ جامعه نیز متاثر می‌شود.

دوستان

گاهی بودن با دوستان برای سالمند مهمتر و لذت بخش‌تر از روابط با فرزندان است چرا که سالمندان با دوستان هم سن راحت‌تر از فرزندان خود هستند. و بنابراین قرار ملاقات‌های متعددی را ترتیب می‌دهند. سالمندان با هم درباره خاطرات گذشته و دور خود صحبت می‌کنند. این کار پیوندهای عمیقی را بین آنها بوجود می‌آورد.

تغییرات شغلی

امروزه در جوامع صنعتی و شهری سالمندانی مترادف با بازنشستگی است، در حالی که در روستاها و شهرهای کوچک آنها اکثرا تا آخرین روزهای زندگی فعالیت شغلی دارند. بین از دست دادن شغل (بازنشستگی) و احساس رضایت از خود (مفید بودن) رابطه متقابل وجود دارد و این یکی از پیامدهای منفی سالمندی است. با این حال اگر سالمند در گذشته از درآمد خوبی برخوردار بوده و در حال حاضر دارای سلامت جسمی باشد و برای دوران بازنشستگی برنامه ریزی کرده باشد، این اتفاق پیامدی منفی برایشان نخواهد بود.

بهداشت روانی سالمندان

بهداشت روانی در درون مفهوم کلی «بهداشت» قرار دارد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای انجام نقش‌های روانی ، اجتماعی و جسمی ، بهداشت به معنی نبود بیماری نیست، بلکه بیشتر شناسایی و پیشگیری از بیماری‌ها و مشکلات در ارتباط است. تامین بهداشت روانی سالمندان تاثیر مهمی بر بهداشت فرد و جامعه می‌گذارد و عوامل چندی در این ارتباط دخیل هستند.

زندگی گذشته

سالمندی که احساس می‌کند زندگی گذشته خود را به هدر نداده است با سالمندی که رضایت چندانی نسبت به گذشته ندارد، تفاوت بسیاری دارد. سالمند راضی در خود احساس کمال می‌کند و روزهای آخر زندگی را با خوش بینی و شور و شوق سپری می‌کند. در مقابل سالمند ناراضی از گذشته خود مضطرب و افسرده خواهد بود.

سازگاری با تغییرات

تغییرات دوران سالمندی تاثیرات عمیقی بر زندگی و بهداشت روانی او دارد. اگر شخصیت فرد انعطاف پذیر باشد توانایی سازگاری با این تغییرات بیشتر خواهدبود. در این میان اگر سالمند این تغییرات را در جهت منفی ادراک کند میزان انعطاف پذیری و سازگاری پایین خواهد آمد.

حمایت جامعه و دولت

نگرش و دیدگاه اجتماع نسبت به سالمندان بر بهداشت روانی سالمندان تاثیر گذار است. اینکه جامعه سالمند را به چشم «چرخ پنجم گاری» ببیند یا به چشم فردی مجرب و عاقل موضوع مهمی است. میزان حمایت‌های مالی و درمانی دولت (حقوق بازنشستگی و بیمه خدمات درمانی) عامل موثر دیگر در میزان بهداشت روانی سالمندان است.

به طور کلی دلایل بسیاری وجود دارد گه می تواند یک کودک را به صورت فردی درون گرا درآورده که پس از گذشت مدتی این درون گرایی با خشم و عصبانیت تخلیه شده و خود را نشان می دهد این دلایل می تواند مرگ عزیزان و یا حتی عدم مورد توجه قرار گرفتن باشد. پرخاشگری کودکان اثران جبران ناپذیری بر روی کودک دارد زیرا وی احساس میکند که روحیه لطیف او مورد آزار قرار گرفته و نادیده گرفته شده بنابراین تنها راه انتخابی برای وی بروز عصبانیت برای جلب توجه میباشد. پس رفتار هر کودک به الگوی رفتاری وی در خانواده بستگی دارد بنابراین برای کنترل خشم کودکان درابتدا باید خودمان را درخانواده کنترل کرده وسپس با یک رفتار خوب کودکان را در معرض رفتارهای خشونت آمیز قرار ندهیم.

یکی از مهم ترین و سازنده ترین ابعاد رشدی هر فردی، رشد زبان، یعنی نحوه سخن گفتن است. والدین با نوع آموزشی که در این زمینه به کودکانشان می دهند می توانند آن ها را افراد خوش زبان و یا بد زبان پرورش بدهند. برای هر پدر و مادری لازم است که با مراحل رشد گویایی و یا همان زبانی فرزندش آشنا بشود و راهکارهای مناسب برای آموزش صحیح آن را به فرزندان یاد بگیرند.

هر انسانی از قبل از تولد (دوران بارداری) تا لحظه مرگ در ابعاد مختلفی رشد می کند. رشد جسمانی، عقلی، اخلاقی، عاطفی و زبانی. تمام ابعاد رشدی برای زندگی هر فردی لازم می باشد. اما از بین آنها رشد زبانی و یا گویایی می تواند مهم ترین و سازنده ترین بعد باشد. زیرا زبان یکی از بهترین راه های برقراری ارتباط با محیط اطراف هر فردی است.

غان و غون 
کودکان از لحظه تولد کم کم به شنیدن صداهای محیطی واکنش نشان می دهند. از شنیدن هر صدایی لذت می برند. بعد از گذشت چند ماهی از تولد، کودک به دلیل الگوپذیر بودن  سعی به تکرار صداهایی که می شنود، می کند.  پدر و مادر باید به این نکته توجه داشته باشند که هر صدا و هر کلمه ای را که کودکان مداوم بشنوند، قطعا یک روزی آنها را به کار می برند. اگر والدین در خانه با یکدیگر با لحن آرام و ملایم و با استفاده از کلمات مناسب با یکدیگر صحبت کنند می توانند بر روی رشد صحیح و مناسب گویایی فرزندشان تاثیر مثبتی را بگذارند. 

سه سالگی سن تکمیل رشد گویایی
اگر محیط خانه یک کودک محیط مناسبی باشد، یعنی والدین با فرزندشان زیاد صحبت کنند، برایش شعر و قصه بخوانند، به صداهای مثبتی که از خود در می آورند واکنش مثبت نشان دهند و کودکشان را ترغیب به حرف زدن نمایند، در این صورت کودک آنها می تواند تا پایان سن 3 سالگی، از دامنه لغات بالایی برخوردار باشد و به راحتی می تواند حرف بزند. اما اگر محیط گفتاری کودک مناسب نباشد ممکن است یکی از دلایلی باشد که رشد زبانی آن ها را به تاخیر بیاندازد. 

در دوران بارداری و شیر دهی با فرزندت حرف بزن
یکی از راهکارهایی که می تواند به رشد زبانی فرزندان کمک کند این است که با آنها زیاد صحبت شود. هم در دوران بارداری و هم در زمان شیر دهی با فرزندتان صحبت کنید و هنگامی که او سعی کرد از دهان خود صدایی را مشابه صدهای شما بیرون آورد، او را تشویق کنید تا او متوجه کار مثبتش بشود و تلاش خود را برای تکرار آن رفتار انجام بدهد. 

شنیدن کلمات منفی ممنوع
در برخی موارد در فیلم ها و کارتن هایی که کودکان می بینند، کلمات مناسبی گفته نمی شود و یا با لحن مناسبی صحبت نمی شود. به دلیل اینکه کودکان  مشاهده گرهای توانا و الگوپذیرهای قابلی هستند، به راحتی می توانند آن حرف ها یا کلمات نامناسب را یاد بگیرند و تکرار کنند. سعی کنید قبل از دیدن هر فیلم و کارتنی توسط فرزندتان، ابتدا خودتان آن را مشاهده کنید و زمانی که متوجه شدید مشکل گفتاری در آن ها وجود ندارد، برای فرزندتان هم بگذارید. 

حتی اگر  با بستگان و یا آشنایانی رفت و آمد می کنید که لحن و کلمات مناسبی را در گفتارش به کار نمی برند، بهتر است تا زمانی که کودک تان کاملا حرف زدن را یاد نگرفته است، رفت و آمد خود را با او کمتر کنید. زیرا دیدن و شنیدن جملات جدید و متفاوت برای کودکان جذابیت دارد و ممکن است که آن ها را یاد بگیرد و به کار ببرد.

تشویق به جای تنبیه ممنوع
یکی دیگر از راهکارهای آموزش تشخیص حرف های خوب از بد به فرزندان، این است که پدری و مادر با یکدیگر صحبت کنند و همچنین به بقیه افراد فامیل مثل خاله ها و عمه ها، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها، و همچنین فرزندان بزرگتر بگویند که اگر کودک شان در کنار آنها حرف زشت و ناپسندی را زد به او واکنش مثبت نشان ندهند و به او نخندند. زیرا اگر به حرف های زشت کودکان واکنش نشان داده بشود، کودک ممکن است فکر کند که حرفی را که زده خوب و مثبت بوده و سعی می کند که دوباره آن را تکرار کند. ولی اگر در برابر کلمات نا پسند خود هیچ گونه واکنشی چه مثبت و چه منفی را نبیند دیگر آن را تکرار نمی کند. 

پایه گذاری ارزش ها
به صورت کلی وظیفه والدین و مربیان مهدهای کودک این است که تا قبل از 7 سالگی به پایه گذاری ارزش ها در ابعاد مختلف در کودکان بپردازند. اگر تا قبل از این سن در ابعاد مختلف فرهنگی، مذهبی و اجتماعی بتوانیم خوبی ها و بدی و به صورت کلی ارزش ها را به کودکان از طریق غیر مستقیم یعنی بازی کردن، قصه خواندن، شعر خواندن و فیلم دیدن، آموزش بدهیم بعد از ورود به مدرسه و با فرا رسیدن 7 سالگی کودکان کم کم می توانند طبق آموزشی که دیده اند خوبی ها را از بدی ها تشخیص بدهند. 

در طول زندگی یک فرد، وقایعی، رخ می‌دهند كه از اهمیت خاصی برخوردارند و بعنوان نقاط عطفی در زندگی از آنها یاد می‌شود. یكی از این وقایع بلوغ است. از نظر لغوی، بلوغ یعنی كامل شدن و به حد كمال رسیدن. بلوغ دوره بحرانی انتقال از مرحله كودکی به بزرگسالی و زمان كسب قدرت باروری است. در این دوره تغییرات دینامیک در مغز و غدد بدن باعث تغییرات جسمانی، روانی و رفتاری می شود.

ثبات و تكوین شخصیت نوجوان در این دوره صورت می‌گیرد. بلوغ یك مرحله بحرانی است كه در گذر از این دوره، زیربنای زندگی بزرگسالی فرد پی‌ریزی می شود و ممكن است بسیاری از مشكلات روانی، بیماری‌های عفونی، ازدواجهای ناموفق، حاملگی‌های زودرس و مخاطره‌آمیز، صدمات و مرگ میر و مادر و كودك و در نهایت مشكلات عدیده جسمی و روحی ریشه در این دوران داشته باشند. با توجه به ابعاد مختلف جسمی، روانی و اجتماعی بلوغ سن شروع و مسائل خاص هریك از آنها نیز دارای مشخصه خاص خود می باشد كه قابل بررسی و پیگیری است.

بلوغ جزئی از فرایند رشد و نمو است و در این دوره از حیات انسانی، مجموعه‌ای از تغییرات جسمی و روانی در فرد دیده می‌شوند. بروز این تغییرات معمولاً با بروز نگرانیها و سئوالاتی در فرد شروع می شود از قبیل اینكه:

آیا من طبیعی هستم؟

چه اتفاقی دارد برای من می‌افتد؟

آیا گاهی این تغییرات در افراد دیگر هم اتفاق می افتد؟

لذا گاهی چنین تغییرات جسمی و پاسخگوئی درست و مناسب به سوالات نوجوان، باعث خواهد شد تا حد زیادی از نگرانیهایی كه نوجوان در مورد تغییرات بدن خود دارد، كاسته شود.

ناآگاهی، مهمترین ضعف بهداشت بلوغ در جامعه ماست؛ این ناآگاهی نه تنها نوجوانان بلكه در بسیاری حوزه ها، بزرگسالان جامعه را هم در برمی گیرد و از این طریق به منشأ ناشناخته برای تولید آسیبهای دامنه دار اجتماعی تبدیل می شود.

فرهنگ عرفی ما در یك نگاه كلی بلوغ را با احتیاط شدید و به صورت خاموش برگزار می كند و متأسفانه در برخی شئون قومی آن را پدیده ای مزموم یا خجالت آور می شناسند. دامنه ناآگاهی برای پسران گسترده تر است و از این رو بزه جنسی و رفتاری در میان مردان جامعه ما فراوانی بیشتری دارد و دنبال آسیبهای دوران بلوغ كه به صورت عقده های مزمن روانی، تلقیات نادرست و تمایل به فرهنگ منحط جنسی آشكار می شود تا سنین پیش از ازدواج و حتی چندین سال پس از آن ادامه می یابد و بحران می آفریند. تحقیقات تطبیقی نشان می دهد حداقل 20 درصد نوجوانان جامعه از تغییرات جسمی و روحی بلوغ به نگرانی جدی دچار می شوند.

گروهی از نوجوانان كه والدین، مربیان و كاركردهای اجتماعی آنها را با این نوع تغییرات آشنا نكرده اند، دچار ترس، اندوه و حتی افسردگی می شوند و از خود می پرسند این چه اتفاقی است كه برای من می افتد، آیا طبیعی است؟ آیا برای همه این اتفاق می افتد؟ مبادا برایم مشكلی ایجاد كند. در واقع نوجوانان به دلیل ناآگاهی دوره بلوغ را با ترس و اضطراب طی می كنند و به تدریج قدرت تطبیق با شرایط متغیر آن را از دست می دهد.

اینجاست كه آسیب های رفتاری در كمین وی قرار می گیرد و تباهی های زندگی اش را رقم می زند. باید والدین با زبانی ساده و بدون پیچیدگی شرایط بلوغ را برای نوجوان تشریح كنند و به او اطلاعاتی متناسب با سن و پیشرفت مراحل بلوغ ارائه كنند. نوجوان تازه بالغ باید پیش از شروع تغییرات عمده جسمی به آنها آگاه باشد و بداند كه دیگر كودكی خردسال و نوجوانی سر به هوا نیست و برای خود آقا یا خانمی شده كه جامعه و اطرافیانش انتظارهایی متناسب از وی دارند.

 
از آنجا كه بسیاری از والدین به دلیل موانع فرهنگی یا بر اساس شرمی نابه جا از ارائه توضیحات كامل و جامع در این باره خودداری می كنند، آموزشهای اجتماعی دوره بلوغ اهمیتی دو چندان می یابند. برگزاری جشن تكلیف در مدارس و حوزه های آموزش های بلوغ اقدامی فرخنده اما ناكافی است.به نظر می رسد خلاء اصلی در این باره طرح نشدن نكات آموزشی، بهداشتی و پزشكی بلوغ در كتابهای درسی است. در چنین شرایطی تلاش رسانه های صوتی، تصویری و مكتوب و اجرای برنامه های آموزشی از سوی نهادهای فرهنگی و حمایتی می توانند تا اندازه ای راهگشا باشند و شرایط را برای ارائه آموزش های رسمی، كامل و متناسب درباره بلوغ مهیا كنند.

 
كمبود آگاهی درباره بلوغ در زمینه های رفتاری و روانی نیز مطرح است و بیشتر در رفتار بزرگسالان در تقابل با نوجوانان نمایان می شود. اساس این ناآگاهی دردسرساز از برخی جبهه گیری های احتمالی و گاه غیرواقعی در جامعه ناشی می شود. این جبهه گیری بیش از آنكه واقعی و ملموس باشد، ناظر بر نوعی خود سانسوری است. گویا مسئولان آموزشی و فرهنگی جامعه از طرح صورت مسأله هم پرهیز می كنند و ابا دارند و گمان می كنند آموزش درباره مسائل جسمی و روانی بلوغ نزد افكار عمومی به ترویج فساد و فحشا تبدیل شود؛ تفكری كه همیشه چوب آن را خورده ایم و عبرت نمی گیریم.

بلوغ یعنی كامل شدن و به حد كمال رسیدن. بلوغ دوره بحرانی انتقال از مرحله كودکی به بزرگسالی و زمان كسب قدرت باروری است.

به راستی چرا باید بخشی از آموزش های حیاتی برای جامعه به دلیل ترس از شبهات و قضاوتهای نادرست و احتمالاً متلك پرانی به نیازمندان آن ارائه نشود و آیا پیشگیری از آسیبهای این حوزه با فرهنگ جامعه، متناسب تر نیست؟

پاسخ این پرسش ها ساده است و در این موضوع خلاصه می شود كه بلد نیستیم چگونه به ارائه آموزشهای بلوغ بپردازیم كه حساسیت نینگیزد، مخالف شئون دینی و فرهنگی ما نباشد و به كار آید و از آسیبها جلوگیری كند.

آموزش بهداشت بلوغ در مدارس، بویژه در مقطع راهنمایی كه مصادف با سنین بلوغ است با مشكلات و كمبودهای جدی دست و پنجه نرم می كند. آموزشها چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم ارائه شود، همواره با حاشیه امنیت همراه است و در عمل بخش بزرگی از محصلان نوجوان را به دلیل شرایط جامعه و ناپسند دانستن صحبت در این باره در محیط های بیرونی و خانواده ها از دستیابی به اطلاعات كامل و جامع و متناسب محروم می كند.

اگر قبول داشته باشیم كه وظایف نظام آموزشی و پرورشی تنها در آموزش ریاضی، علوم، هندسه و تولید انواع و اقسام نخبه و دانش آموز ممتاز خلاصه نمی شود و پرورشی هم در كار است كه ابعاد جسمی، شخصیتی، روانی، رفتاری و اجتماعی محصلان را در برمی گیرد، به ضعفهای جدی این نظام در حوزه مسائل اجتماعی نوجوانان و محصلان پی می بریم. به هر ترتیب نوجوان باید در دوران بلوغ روشهای حفظ سلامتش را بشناسد و بداند چه چیزی بهداشت جسم و روانش را به خطر می اندازد تا بتواند با تهدیدهای بیرونی مقابله كند و از نوجوانی اش در مسیر تكامل لذت ببرد. در این دوره تغییرات جسمی و روانی نوجوان سریع است. احساسات، تفكر، رابطه های اجتماعی و منطق وی رشد می كند و از این گذرگاه به شناخت خویش و محیط پیرامون اقدام می كند. این تغییرات ذاتاً مقدس هستند و هدایت و كنترل آنها از طریق شناخت مقتضیات دوره بلوغ، وی را از گمراهی، گناه و آسیب نجات می دهد.

«تنبیه بدنی چیزهای اشتباهی را به کودکان می آموزد.» با استفاده از نکات زیر می توانید بهترین نوع برخورد را آموزش ببینید.

1ـ زمانی که یک فرد بزرگسال، کودکی را کتک می زند، بچه احساس عجز و نا امیدی می کند. این احساسات باعث می شود که کودک افسرده و پرخاشگر شود.

به کودکان خود آموزش دهید که شما می خواهید که آنها چگونه عمل کنند. چون کودکان اغلب نمی دانند چه?کاری درست و چه کاری نادرست است. برای آموزش دادن به آنها صبور باشید.

۲ـ زدن یک کودک حل مشکل را به او نمی آموزد. فقط به او می آموزد که احساس بدی نسبت به خود داشته باشد و عزت نفس او پایین بیاید. عزت نفس پایین می تواند تا آخر عمر همراه کودک باشد. مراقب آنچه که می گویید باشید. معنی کلمات می تواند به اندازه کتک زدن، به آنها آسیب برساند.

بنابر این خونسرد باشید.

۳ـ تنبیه بدنی باعث می شود که بچه ها عصبانی و رنجیده خاطر شوند و احساس دشمنی کنند و بخواهند انتقام بگیرند.

پس با گفتگو به بچه هایتان بیاموزید که آنها اشتباه کرده اند. تا زمانی که آنها کوچک هستند، اطمینان حاصل کنید که آنها قوانین خانواده را می فهمند. این قوانین ایمنی، وقت خواب، وقت غذا خوردن و... است.

۴ـ تنبیه بدنی می تواند کودکان را درباره شناخت درست و غلط به اشتباه بیندازد.

به کودکان خود یاد بدهید که روش های غیر مضر برای بیان احساسات خود به کار گیرند. سپس احساسات آنها را بپذیرید و به آنها نشان دهید که می فهمید و مراقب هستید.

۵ـ وقتی شما کودک را تنبیه می کنید، به این معنا است که کار شما درست است و حق با شما است. این رفتار سبب می شود که کودک از بزرگسالش تقلید کند و در آینده هم به دیگران صدمه بزند.

۶ـ تنبیه بدنی به احساسات بچه ها آسیب می رساند، نمرات آنها در مدرسه افت پیدا می کند. همچنین یافتن دوستان در مدرسه برای آنها کار دشواری می شود.

به آنها توجه کنید، از کارهای خوب او ستایش کنید و اجازه بدهید کودک بداند که شما او را به خاطر وجودش دوست دارید.

۷ـ تنبیه و بدرفتاری فیزیکی با کودک به آنان آموزش می دهد که من بد هستم و باید حرکات بدم را تا جایی که می توانم ادامه دهم.

هنگامی که کودکتان بی ادبی می کند، زود عکس العمل نشان ندهید. به او مهلت دهید. این مسئله کودکتان را مدت کوتاهی از شما جدا می کند. او را روی صندلی، پله یا در اتاقش قرار دهید. سپس به او اجازه دهید هنگامی که توانست خود را کنترل کند، به شما بپیوندد. این به او آموزش می دهد که شما به خاطر رفتار خوب برنده شده اید.

۸ ـ تنبیه بدنی، هرگز رفتار درست را به کودک آموزش نخواهد داد.

او را نزنید. بچه ای که زیاد کتک می خورد، کنترل درونیش توسعه پیدا نمی کند. او به افراد دیگر نگاه می کند تا به او بگویند که راست و غلط چیست. همچنین آنها فکر خواهند کرد که من نباید خودسری کنم چون تنبیه خواهم شد. به جای این که بگوید من نباید بی ادبی کنم چون بی ادبی بد است.

۹ـ صدمه زدن فیزیکی در هر صورت باعث ترسیدن کودکان می شود.

خود را کنترل کنید. هیچ چیز بهتر از این نیست که والدین در مقابل بچه ای که خارج از کنترل است، آرام باشند. به کودکتان آموزش دهید که عصبانیت خود را کنترل کند و به خود اجازه ندهید که به او توهین کنید. چون با این کار، عصبانیت او را دوباره زنده می کنید. به خاطر داشته باشید شما بزرگسالید.

۱۰ـ بعضی اوقات والدینی که خیلی خسته یا آشفته هستند، همزمان باگریه بچه شان او را بالا و پایین می اندازند. کوری، صدمات مغزی یا حتی مرگ بچه، می تواند نتایج چنین عملی باشد.

در تربیت فرزندان تان، از دوستان یا مشاوران خوب کمک بخواهید. پیوستن به گروه های والدین و صحبت کردن با پدر و مادرهای با تجربه را مورد توجه قرار دهید. در مورد بچه ها و چگونگی تربیت یافتن آنها به طرق مختلف آموزش ببینید.

اگر کودکی با مشکل بی خوابی مواجه شود، علایمی مشابه با بی خوابی بزرگسالان و حتی ممکن است شدیدتر از آن را نشان دهد، زیرا نیاز خواب کودک بیشتر از بزرگسالان می باشد.

کم‌خوابی کودکان
خوابیدن کودکان، علاوه بر برطرف کردن خستگی های روزانه، شرایط مناسبی را برای رشد کودک فراهم می کند. کودکان فعالیت روزانه بیشتری نسبت به بزرگسالان دارند و در صورت عدم استراحت کافی، بسیار صدمه می بینند. بنابراین اگر کودکی دارید که با مشکل بی خوابی مواجه است، حتما راهکارهای زیر را انجام دهید.

 در اینجا 12 توصیه برای برطرف کردن بی خوابی در کودکان را می گوییم.
 1- به والدین توصیه می شود جای خواب ثابتی را برای کودک خود در نظر بگیرند و به کودک خود تاکید کنند که حتما در جای خود استراحت کند. معمولا تغییر مکان خواب حتی برای بزرگسالان هم ناخوشایند است و ممکن است سبب دیر به خواب رفتن آنها شود. احتمالا این تجربه را در طول مسافرت داشته اید.

  2- به این دسته از کودکان اصلا اجازه بیدار ماندن و دیر خوابیدن به بهانه مشاهده تلویزیون و یا حتی انجام تکالیف مدرسه را ندهید. زمان مشخصی را برای خواب آنها در نظر بگیرید و آنها را به خوابیدن در همان زمان، محدود کنید.

گاها دیده می شود که برخی از کودکان به علت مشاهده فیلم های ترسناک دچار کم خوابی می شوند. والدین بهتر است از دیدن فیلم ترسناک و تحرک بیش از اندازه کودک، جلوگیری کنند.

3- ساعات خواب منظمی را برای کودکتان در نظر بگیرید.
ساعات خواب کودک باید ثابت باشد. یک ساعت خاص را در نظر بگیرید. اولین بار کودک خود را تشویق کنید تا در آن ساعت خاص به رختخواب برود و شب‌های دیگر، حتی تعطیلات آخر هفته آن ساعت را معیار فرا رسیدن زمان خواب کودکتان قرار دهید. برای بیدار شدن از خواب نیز همین رویه را ادامه دهید. توجه داشته باشید هر قدر کودکتان زودتر از خواب بلند شود بهتر است، زیرا تا شب کاملا خسته می شود و حدودا همان ساعت مقرر به خواب می‌رود.

 4- والدین باید مراقب عادات تغذیه ای کودک خود باشند و سعی کنند مواد غذایی کافئین دار را از برنامه غذایی خود حذف و یا کم کنند. اگر هم کودک علاقمند به مصرف این مواد غذایی بود، سعی شود حتی المقدور این مواد را 4 ساعت قبل از خواب مصرف کند، زیرا واکنش کودکان به مصرف مواد کافئین دار مانند بزرگسالان است، یعنی همانطور که مصرف این مواد در بزرگسالان سبب بی خوابی می شود، در کودکان نیز همین اثر را دارد.

 
5- متخصصان تغذیه معمولا مصرف موادی مانند شیر ولرم را که حاوی کلسیم است، قبل از خواب توصیه می کنند.

 6- حداقل دو ساعت قبل از خواب، شام کودک را آماده کنید تا بخورد. این کار سبب هضم نسبی غذا می شود و کودک با معده پر به رختخواب نمی رود، زیرا معمولا معده پر، سبب بدخوابی می شود.

چگونه زخم های به جا مانده از یک رابطه عاطفی به دلیل "خیانت" را بهبود بخشیم؟
شاید این جملات برای خیلی از ما آشنا به نظر برسد : "همسرم، نامزدم، دوست دختر یا دوست پسرم به من خیانت کرد" ."چطور باور کنم چنین کاری کرده است؟"

قلبتان میشکند، احساس مچاله شدن و دور ریخته شدن می کنید. احساس تمام شدن تاریخ مصرفتان. عزت نفستان آسیب پذیر می شود و حتی شک دارید که آیا دوباره یک روز به وضعیت عادی برمی گردید؟

قرار گرفتن در چنین وضعیتی،یکی از سخت ترین موقعیت هایی است که باید با آن کنار بیایید. مورد خیانت قرار گرفتن از طرف کسی که زمانی عاشق شما بود و شما به او احساس تعهد می کردید یکی از سخت ترین و شکننده ترین احساساتی است که هرکس ممکن است به آن دچار شود.

آیا می توانید از درد این ناراحتی رهایی پیدا کنید؟ قطعا بله! به شرطی که خودتان بخواهید.
یکی از اولین عواطف و هیجاناتی که شخصی که مورد خیانت قرار گرفته است معمولا به آن دچار می شود" احساس گناه و عذاب وجدان" است."من چه کار اشتباهی انجام دادم؟"."حتما من مقصرم"."حتما به خواسته هایش توجه کافی نکردم"."خیلی غر زدم"."حتما دیگر برایش زیبا و دوست داشتنی و جذاب نیستم"."کاش خودم را لاغر کرده بودم"."کاش بینی ام را عمل کرده بودم" و..... هر احساسی که دارید و هر فکری که برای توجیه "خیانت" به ذهنتان میرسد را در همین لحظه متوقف کنید. قطعا به هیچ وجه مقصر نبودید. عمل خیانت قابل سرزنش است نه شما.

* از حمایت خانواده و دوستانتان کمک بگیرید. در اکثر مواقع وقتی شخص در چنین موقعیتی قرار میگیرد، دوست دارد تنها باشد زیرا در اغلب اوقات خجالت می کشد با اطرافیان روبرو شود. اما تنها بودن حالت انزوا و ناراحتی و غم شما را بیشتر می کند. خودتان را مجبور کنید در کنار خانواده و دوستانی که "حمایت گر" هستند قرار بگیرید و با آنها حرف بزنید و خودتان را از نظر روانی تخلیه کنید. در چنین موقعیتی وقتی می بینید افراد دیگری در کنار شما هستند که عاشقانه شما را دوست دارند تا حد زیادی احساس بهتری پیدا می کنید و می تواند کمک کننده باشد. البته لازم به ذکر است از افرادی که شدیدا سعی دارند به شما عذاب وجدان و احساس گناه بدهند، فاصله بگیرید و همینطور از افرادی که در اوج ناراحتی یتان به شما می گویند عیبی ندارد، این هم می گذرد و بالاخره با یک شخص بهتر آشنا می شوی (این حرف ها و نصیحت ها زمان خاص خودش را دارد که مسلما زمانش درست بعد از جدایی دردناک آن هم همراه با خیانت نیست).

*عذاداری در سوگ یک رابطه، طولانی ترین و سخت ترین مرحله است و هر شخص بنا به تفاوتهای فردی این مرحله را به طرز متفاوتی پشت سر می گذارد. بعضی از افراد منزوی می شود، در حالی که عده ای دیگر سرگرم تفریح و خوشگذرانی با دوستانشان می شود. زنها معمولا از روابط اجتماعی کناره گیری می کنند و نهایتا با یک دوست نزدیک یا یک مشاور درد و دل می کنند و مردها معمولا خودشان را با کار زیاد و ساعت ها بیرون از خانه ماندن و گذراندن وقت زیاد با دوستانشان سرگرم می کنند. به هر طریقی که در سوگ یک رابطه عذاداری کنید طبیعی است و این عذاداری زمانی پایان می پذیرد که شما کاملا پذیرفتید آن رابطه تمام شده است.

*از مکان هایی که شما را به یاد آن شخص می اندازد فاصله بگیرید (وقتی هنوز عذادار و غمگین هستید). از انجام فعالیت ها و گوش دادن به آهنگ هایی که یادآور آن رابطه و درد شماست دوری کنید، تا زمانی که آمادگی کامل را برای اتمام آن ماجرا در ذهنتان پیدا کرده باشید.

*سعی نکنید قلب شکسته تان را با پناه بردن فوری به یک رابطه جدید تسکین دهید که اشتباه ترین کار ممکن است. قبل از اینکه وارد یک رابطه جدید بشوید باید کاملا آن رابطه و شخص در ذهنتان تمام شده باشد. در غیر این صورت آن توجه و عاطفه ای را که شریک جدیدتان لایقش است را نمی توانید به او بدهید و نهایتا بیشتر آسیب خواهید دید.

*به یاد داشته باشیم که گذر زمان زخم ها را کمرنگ می کند. شاید نتوانید کاملا فراموش کنید و گاهی به یاد آن ماجرا بیافتید، اما فقط به صورت یک لکه کمرنگ از یک زخم عمیق و کهنه باقی می ماند و نهایتا "فقدان" و " درد خیانت" را می پذیرید و کم کم با گذر زمان احساس سرزندگی و شادابی را با یک شخص جدید تجربه خواهید کرد. برای خیلی از آدمها غلبه بر حس بد گذشته نهایتا به "بخشش" منتهی می شود. بخشیدن خودتان بخاطر تمام احساس گناه و سرزنشی که در ابتدای جدایی احساس می کردید.

*با همه این اوصاف اگر خواستید به آن رابطه برگردید، باید بدانید که آن رابطه دیگر هیچ وقت مثل قبل نخواهد بود و همیشه احساس شک و سوءظن از طرف شما وجود خواهد داشت در حالی که ممکن است دیگر هیچ وقت ماجرای قبلی تکرار نشود. بنابراین در صورت برگشت باید تمام سعیتان را بکنید که شکست گذشته را به فراموشی بسپارید و از افرادی که سعی دارند مرتبا شما را به یاد آن ماجرا بیندازند دوری کنید..البته معمولا برگشت به رابطه قبلی توصیه نمی شود.

عذرخواهی کردن و بخشودن در نگاه اول شاید ساده به نظر برسد، اما یکی از پیچیده ترین مسایل مربوط به روابط انسانی هست؛ قطعا شما هم نمونه های فراوانی از قهر و آشتی های تکراری و بی دوام را در ذهن دارید و یا بارها مجبور شده اید دیگری ببخشید؛ در حالی که هنوز رنجش ناشی از ماجرای پیش آمده را در دل داشتید و همین عاملی شده برای اینکه این آشتی ها دوام نیاورد، شاید هم از دیگری خواستید شما را ببخشد ولی همچنان از رفتارهای غیردوستانه طرف مقابلتان متعجب و دلخور هستید و دلیل این رفتارها را درک نمی کنید.

بخش مهمی از کنشها و واکنشهای رفتاری ما متاثر از یادگیری مشاهده ای است. در واقع ما به همان ترتیبی رفتار می کنیم که در طی سالها شاهد آن بوده ایم؛ اما از طرفی بسیاری از ما نسبت به این الگوهای رفتاری آموخته شده احساس ناکارآمدی می کنیم. موضوع بخشودگی و عذرخواهی هم یکی از همین موارد است.

برای یک عذرخواهی موثر لازم است شش گام را طی کنیم :

گام اول : “من را ببخش!”
مهم است که بدانید دقیقا چه عاملی موجب رنجش طرف مقابل شده است. بنابراین به او بگویید : “من می دانم که از من رنجیده ای و می خواهم که مرا ببخشی، اما هنوز نمی دانم که چه کار اشتباهی انجام داده ام؟“

همسرمان را به هر دلیلی رنجانده ایم، لازم است به او پیشنهاد بدهیم که ما را ببخشد. بسیاری از ما در چنین مواقعی ترجیح می دهیم هیچ حرفی نزنیم و بدون هیچ اقدامی منتظر می مانیم تا با گذشت زمان موضوع رنجش خود به خود حل شود. درحالیکه این گام اول است، باید از او بخواهیم که ما را ببخشد، اما چون این یک پیشنهاد است، لازم است آمادگی شنیدن پاسخ منفی را هم داشته باشیم. در واقع شاید بهتر باشد بعد از این مرحله کمی زمان بدهیم و منتظر بمانیم و انتظار نداشته باشیم بلافاصله درخواست ما پذیرفته و رنجش خاطر تمام شود.

گام دوم : پذیرفتن اشتباه
در مرحله ی بعدی، مهم است که بپذیریم اشتباه کرده ایم. پذیرش اشتباه در واقع زمینه ی درک مسئولیت پذیری را فراهم می کند. البته مهم است که بدانید دقیقا چه اشتباهی مرتکب شده اید و چه عاملی موجب رنجش طرف مقابل شده است. بنابراین به او بگویید : “من می دانم که از من رنجیده ای و می خواهم که مرا ببخشی، اما هنوز نمی دانم که چه کار اشتباهی انجام داده ام؟ “

گام سوم : پشیمانی
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در رابطه ای شما یا طرف مقابلتان برای کوتاه کردن ماجرا یا پرهیز از تنش بلافاصله متوسل به عذرخواهی شوید، اما هر دو طرف می دانید که این صرفا یک راه فرار است. بنابراین برای اینکه عذرخواهی شکل واقعی و حقیقی پیدا کند، مهمترین شرط آن پشیمانی است. اگر حس می کنید شما یا همسرتان از کاری که کرده اید، پشیمان نیستید لزومی به عذرخواهی نیست. درواقع این یک شرط اساسی برای طلب بخشش هست و تا زمانی که شخص از کارش پشیمان نیست، لزومی هم به عذرخواهی نیست. اما برای کمک به درک بهتر رفتارش می توان از او خواست که خودش را به جای طرف مقابل بگذارد و احساساتش را بیان کند. این تمرین کمک می کند ارزش اخلاقی عذرخواهی بدرستی برایش درونی شود.

گام چهارم : توضیح و دلیل
بسیاری از اوقات با وجودی که سه مرحله اول انجام شده است، اما رنجش همچنان باقی ست. اگر برای کار اشتباهی که مرتکب شده ایم، دلایلی داشته باشیم و آنها را بیان کنیم و به دیگران هم فرصت توضیح و بیان دلایلشان را بدهیم، در واقع برای بخشیدن و بخشیده شدن انگیزه بیشتری فراهم کرده ایم. بنابراین کمی زمان بگذارید و در شرایطی که هر دو آرام تر شده اید، دلایل خود را توضیح دهید. البته دقت کنید که قرار نیست چیزی را توجیه کنید. این دلایل شامل مواردی می شود که خارج از کنترل و توان شما بوده است.

گام پنجم : تکرار نکردن
یکی دیگر از مهمترین شرط های یک عذرخواهی واقعی تصمیم جدی برای تکرار نکردن آن اشتباه هست. بنابراین اگر به نظر شما عذرخواهی واقعی انجام شده و بعد ناخواسته دوباره همان اشتباه اتفاق افتاده، عذرخواهی او را بپذیرید و تاکید کنید که چون واقعا قصد انجامش را نداشته، اشکالی ندارد.

گام ششم : جبران کردن
جبران کردن مرحله ی تکمیلی یک عذرخواهی واقعی و کامل است. پیشقدم شوید و بگویید که: “بخاطر اشتباهم متاسفم و می خواهم جبران کنم.” با جبران کردن نشان می دهیم مسئولیت کار اشتباهمان را پذیرفته ایم و احساس طرف مقابل را به خوبی درک کرده ایم. این کار باعث می شود هم طرف مقابل را خوشحال کنیم و هم خودمان احساس بهتری داشته باشیم.

نکته هایی برای معذرت خواهی

انتقاد را با گشاده رویی بپذیرید
در مجادله ای که هر دوی شما تصور می کنید حق با شماست و مشکل مربوط به طرف مقابل می باشد به ویژه اگر قبلا نیز مکررا بر سر موضوع فعلی بحث کرده اید, لطفا انتقاد همسر خود را با روی باز و به راحتی گوش کنید.

گذشته را یاد آوری نکنید
به چیزی که اکنون در حال روی دادن است توجه کنید . اتش آور معرکه شدن راهی به جایی نخواهد برد و با فراموش کردن گذشته زودتر به توافق می رسید.

آنتراک دهید
در اوج بحث فشار خونتان بالا می رود و تپش قلبتان بالا می رود و ممکن است چیز هایی بگویید که لزوما بیان آنها منظوری ندارید . همیشه به مکانی خلوت نیاز دارید که در آن از هم جدا شده آرام گرفته و افکار خود را جمع کنید.

محیط دور برتان را درست کنید
محیط اطراف تاثیر مستقیمی روی احساسات ما دارد. عصبانیت یک احساس خشن است اما با مراقبت همراه با توجه محبت آمیز همیشه می توان آن را کنترل کرد.

به او بگویید که دشمن اش نیستید

اگر به آرامی در مورد موضوعی بحث می کنید و همسرتان به یکباره صدایش را بالا برده و از کوره در می رود کافی است به طرفش رفته و او را نوازش کنید دست خو را به آرامی در دستش قرار دهید تا بفهمد که این مجادله بی اهمیت است.

جمله ای دلپذیر به او بگویید
گاهی اوقات فراموش کردن حرفهای آزار دهنده کسی که دوستش دارید مشکل به نظر می رسد اما اگر چیزی قابل تعریف را با آن بیاموزید روبه رو شدن با مسائل بسیار آسان تر خواهد شد.

مشکل ترین کلمه را به زبان بیاورید
یک عذر خواهی واقعی می تواند یکی از دشوارترین پیشنهاداتی باشد که ما ارائه می دهیم! بر خلاف تصور عموم همه افراد قادر به زبان آوردن این کلمه بوده و تا به حال هیچ کس بعد از گفتن آن غش نکرده است.

برای عصر برنامه ریزی کنید
بعد از اینکه در خانه اوضاع آرام شد برای آزاد شدن فکرتان از مجادله برای انجام فعالیت تفریحی آماده شوید اگر همسر یا نامزادتان قبلا برای رزرو بلیط سینما یا هر چیزی اقدام می کرد این بار شما پیش قدم شوید و این کار را انجام دهید.

ببخشید و فراموش کنید
عذر خواهی تنها به این معناست که بگویید متاسفید بلکه باید آن اتفاق را برای همیشه فراموش کنید. در حقیقت فراموشی باعث می گردد که مسئله مورد نظر راه بازگشت و سرایت دوباره به رابطه تان را نداشته باشد.

بگویید که دوستش دارید
هنگامی که می خواهید به حالت اشتی و صلح برگردید به دوستتان بگویید که دوستش داردی. اطمینان دادن در مورد این موضوع که احساس شما نسبت به همسرتان هیچ گاه و تحت هیچ شرایطی تغییر نخواهد کرد,بسیار خوب است.

آیا می دانستید طلاق عاطفی نیز با روانشناسی زوجین قابل درمان است!

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی اظهار کرد: متاسفانه طلاق عاطفی در سال های اخیر در بین زوج ها شایع شده که از مهمترین نشانه های آن بی مهری، احساس بیگانگی کردن و زندگی کردن از روی عادت از سوی طرفین است.
وی افزود: طلاق عاطفی به سردی رابطه زوج ها گفته می شود که این رابطه به مرور به ضعف عاطفه زوج ها منجر شده و با ورود به سایر حوزه های زندگی مشترک در روابط روحی، جسمی و گفتاری آنها نیز سرایت پیدا می کند.
همچنین وی تاکید کرد: طلاق عاطفی موجب شده زوج ها در روابط خود خط قرمزهایی داشته و با وجود اینکه زیر یک سقف زندگی می کنند ولی درک صمیمی از گفتار و رفتار یکدیگر نداشته و با عدم شناخت متقابل از خواسته یکدیگر روابط آنها کمکم به سردی منجر شود.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با بیان اینکه آمار دقیقی از طلاق عاطفی به علت اینکه مرجع رسمی در این زمینه وجود ندارد، گفت: از طرفی آمار طلاق های عاطفی بیشتر از ثبتی بوده و از طرف دیگر ریشه تمام طلاق های ثبتی از طلاق عاطفی سر چشمه می گیرد.

وی رفع جاذبه و اعتماد از سوی زوج ها را نخستین گام ورود به طلاق عاطفی اعلام کرد و افزود: طلاق عاطفی اگر چه ممکن است در ابتدا یک طرفه باشد ولی به مرور زمان دو طرفه شده و در نهایت زندگی زوج ها سرد و بی هدف خواهد شد.

 او ویژگی اخلاقی نامطلوب در زوج ها اعم از یک طرفه و دو طرفه، ازدواج دیرهنگام، خشونت، دخالت های بی مورد دیگران، بیکاری و از دست دادن موقعیت شغلی، به خطر افتادن وضعیت اقتصادی، ضعف در مهارت های ارتباطی کلامی و غیر کلامی، مقاومت در برابر ابراز احساسات و نادیده گرفتن نظرات یکدیگر را از مهمترین دلایل ورود طلاق عاطفی در بین زوج ها برشمرد.

وی زوج درمانی را بهترین راهکار مقابله با طلاق عاطفی دانست و یادآور شد: در این شیوه در جلسه های مشترک بین زن و شوهر به منظور بهبود روابط آنها با همکاری مشاوران و کارشناسان، تلاش برای سازش مشکلات آنها انجام گرفته که موجب افزایش شناخت زوج ها از یکدیگر می شود.

وی با اشاره به فعالیت ۱۴ مرکز مشاوره عمومی دولتی و خصوصی و یک مرکز صدای مشاور بهزیستی در استان گفت: این مراکز با ارایه مشاوره قبل از ازدواج، حین ازدواج و پس از ازدواج، تاثیر قابل توجهی در کاهش اختلافات زناشویی دارند.

کارشناس مسوول مراکز مشاوره بهزیستی ایلام آگاه سازی عمومی از طریق رسانه ها، افزایش شناخت قبل از ازدواج، عدم بلند پروازی و خیال پروازی در ازدواج، رفع اختلافات، افزایش انعطاف پذیری و واقع نگری را از مهمترین راهکارهای کاهش طلاق عاطفی بین زوج ها اعلام کرد.
وی خاطر نشان کرد: چنانچه طلاق عاطفی بین زوج ها رفع نشود بر روی فرزندان تاثیر گذاشته و تهدید کننده سلامت خانواده ها و به تبع سلامت جامعه در آینده خواهد بود.